(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
ఫేస్‌బుక్ సాహితీ సమూహం 'కథ' గ్రూప్ కోసం వారం వారం ‘కథాయణం’ శీర్షికన కథలు రాయటంలో మెళకువలు వివరించమని ప్రముఖ రచయిత, 'కథ' గ్రూప్ వ్యవస్థాపక నిర్వాహకుడు వేంపల్లె షరీఫ్ అభ్యర్ధనతో ఈ వ్యాస పరంపర రూపుదిద్దుకుంది.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
ఔత్సాహిక కథకులకి ప్రోత్సాహం తక్కువనీ, ఇంకోటనీ ఎలాంటి వదంతులు చెలామణిలో ఉన్నా - సాధారణంగా మన ఎడిటర్లు కొత్త కథకులని బాగా ప్రోత్సహిస్తారన్నది నా స్వీయానుభవం. కథ ఏ మాత్రం బాగున్నా దానికి సానబెట్టేందుకు విలువైన సూచనలు అందించే ఎడిటర్లున్నారు. తిప్పి పంపే కథలకి సైతం లోపాలెక్కడున్నాయో ఓపిగ్గా వివరించే ఎడిటర్లూ ఉన్నారు. మరి పై వ్యాఖ్యలకి అర్ధమేంటి? ఆయా ఎడిటర్లు సదరు కథల్ని పూర్తిగా చదవలేకపోయారని. చాలా సందర్భాల్లో దానిక్కారణం - ఆ కథ ఎత్తుగడ ఆకట్టుకునేలా లేకపోవటం.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
క్రితం భాగంలో ఎత్తుగడ ప్రాముఖ్యత వివరిస్తూ 'అనుభవజ్ఞులైన ఎడిటర్లు ఆరంభం చదవగానే ఆ కథ మంచీ చెడ్డా అంచనా వేయగలుగుతారు' అన్నాను. నిజానికి, అక్కడిదాకా కూడా పోకుండా కథ పేరు చూడగానే రచయిత సత్తా పసిగట్టగలిగే ఎడిటర్లూ ఉంటారు.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
విలక్షణమైన శీర్షిక, గొప్ప ఎత్తుగడ - ఇవి రెండూ కలిసి మీ కథని నలుగురూ చదివేలా చేస్తాయి. అంతటితో వాటి బాధ్యత తీరిపోతుంది. కథ పూర్తిగా చదివాక అది పాఠకుల మీద చెరిగిపోని ముద్ర వేయాలంటే మాత్రం ఆ కథకో గొప్ప ముగింపు అవసరం. ప్రతి కథకీ ఓ సంతృప్తికరమైన ముగింపు ఉండాలి. అంటే, కథలన్నీ తప్పకుండా సుఖాంతాలో లేక దుఃఖాంతాలో అయ్యి తీరాలని కాదు. మీ ముగింపు ఎలా ఉన్నప్పటికీ, అది పాఠకుల్ని మెప్పించాలి. దీనికి ఇదే సరైన ముగింపు అని వాళ్లని ఒప్పించాలి. అప్పుడే ఆ కథ వాళ్లకి గుర్తుండిపోతుంది.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
ఉత్తమ పురుషంలో కథ 'నా' కోణం నుండి నడిస్తే, మధ్యమ పురుషంలో (second person) అది 'నీ' కోణంలో నడుస్తుంది. మరోలా చెప్పాలంటే, 'నిన్ను' ఉద్దేశించి నడుస్తుంది. ఎక్కువగా, లేఖల రూపంలో రాయబడ్డ కథల్లో ఈ విధానం కనబడుతుంది. పాఠకుడిని కూడా కథలో భాగం చేసే ఎత్తుగడ ఇది. మధ్యమ పురుషంలో నడిచే కథనం 'నువ్వు అది చెయ్యి; ఇటు తిరుగు; ఎక్కడా ఆగొద్దు; ....' ఇలా ధ్వనిస్తూ కథలా కాకుండా కరదీపికలా అగుపించే అవకాశం ఉంది.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
“సమయానికి పరీక్ష అందుకుంటానో లేదోనన్న ఆందోళనతో పరిగెత్తుకొస్తున్న బాలుడు, వాడి కోసం బయల్దేరిన బస్సుని నిలిపేసిన డ్రైవర్, అది చూసి అవతల కనెక్టింగ్ బస్ వెళ్లిపోతుందని గొడవపెడుతున్న ప్రయాణీకుడు”. ఈ మూడు పాత్రల మధ్య నడిచే డ్రామా ఆధారంగా ఓ కథ రాయాలి. ఈ కథని ఆ బాలుడు చెబితే ఎలా ఉంటుంది? డ్రైవర్ చెబితే ఎలా ఉంటుంది? ప్రయాణీకుడు చెబితే ఎలా ఉంటుంది? వీళ్లెవరూ కాక దూరం నుండి ఈ గొడవంతా గమనిస్తున్న నాలుగో వ్యక్తి చెబితే ఎలా ఉంటుంది? ఆ నాలుగో వ్యక్తి మొదటి ముగ్గుర్లో ఎవరో ఒకరి పక్షం వహించి కథ చెబితే ఎలా ఉంటుంది? పక్షపాత రహితంగా, తన సొంత అభిప్రాయాలు ఇరికించకుండా, చూసింది చూసినట్లు వర్ణిస్తే ఎలా ఉంటుంది?
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
కథకీ వ్యాసానికీ ఉన్న ఒకే ఒక్క తేడా చెప్పమంటే మీరేమంటారో నాకు తెలీదు కానీ నేను మాత్రం 'సంభాషణలు' అంటాను. వ్యాసానికి, కథకి ఉన్న పోలిక: రెండూ పద సమూహాలే. కథల్లో సంభాషణలుంటాయి, వ్యాసాల్లో ఉండవు. రచయిత ఆలోచనలు, అభిప్రాయాలు, అవగాహన, ఆవేశం, ఆక్రోశం, ఆనందం .... ఇవన్నీ పదాలై ధారగా కాగితమ్మీదకి ప్రవహించటమే వ్యాసంలోనైనా, కథలోనైనా జరిగేది. అయితే, ఆ పదాలై సంభాషణలైతే అవి రచయిత కలం నుండి కాకుండా అతను సృష్టించిన పాత్రల నోటి నుండి ఊడిపడ్డట్లనిపిస్తూ, పాఠకుల్ని ఆ పాత్రల లోకంలోకి లాక్కుపోతాయి. అదే కథ ప్రధానోద్దేశం: చదివినంతసేపూ పాఠకుల్ని వేరే లోకంలోకి లాక్కుపోవటం.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
శీర్షిక, ఎత్తుగడ, ముగింపు, దృక్కోణం, సంభాషణలు - ఇవన్నీ సరిగా అమరటం కథకి ఎంత ముఖ్యమో గత భాగాల్లో తెలుసుకున్నాం. అయితే అవన్నీ చాలావరకూ సాంకేతికమైనవి. వాటన్నిటికన్నా ముందు, మీ దగ్గర అసలంటూ చెప్పటానికో కథుండాలి. కథంటూ ఉంటే, అందులో ఉండి తీరాల్సినవి పాత్రలు. వాటి గురించి ఈ భాగంలో తెలుసుకుందాం.
Continue reading ...
(రచన: అనిల్ ఎస్. రాయల్)
గత ఎనిమిది భాగాల్లో కథకి సంబంధించిన ఆరు అంశాలని వివరించాక, ‘కథాయణం’ చివరి ఘట్టానికి చేరింది. ఈ భాగంలో కథ నిర్మాణం ఎలా ఉండాలో చెప్పి ఈ వ్యాసావళిని ముగిస్తాను.
కథ నిర్మాణం అంటే ఏమిటి? తేలికపాటి మాటల్లో చెప్పాలంటే - మీ కథలో సంఘటనల్ని ఓ క్రమపద్ధతిలో అమర్చటమే ఆంగ్లంలో plot అనబడే ‘నిర్మాణం’.
Continue reading ...
కథాలయం 